فشار بر حکومت ایران برای توقف موج «هولناک و بی‌سابقه» اعدام‌ها
سازمان عفو بین‌الملل، از نهادهای غیردولتی ناظر بر موضوعات حقوق بشری، در آستانه ارائه گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر در ایران، از جامعه جهانی خواسته است با فوریت برای توقف موج اعدام‌ها در این کشور اقدام کند.
این سازمان می‌گوید اعدام‌ها در ایران به بالاترین سطح در سال ۳۵ سال گذشته رسیده است.
عفو بین‌الملل گزارش داده است که از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، به طور میانگین هر روز چهار نفر در ایران اعدام شدند.
رها بحرینی، حقوقدان و پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل به بی‌بی‌سی فارسی گفت: «مقام‌های جمهوری اسلامی ایران سابقه‌ای بسیار تاریک در زمینه اجرای حکم اعدام دارند و دهه‌هاست تلاش کردند اعدام سالانه صدها نفر را عادی سازی کنند اما حتی نسبت به همین سابقه وحشتناک هم وضعیتی که امسال شاهد آن هستیم هولناک و بی‌سابقه است.»
بر اساس این گزارش، حکومت ایران از ابتدای سال جاری میلادی تا امروز بیش از هزار حکم اعدام اجرا کرده است.
حسین بعومی، معاون مدیر منطقه‌‌ای خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل، گفت: «مقام‌های ایران پس از اعتراضات ‘زن، زندگی، آزادی’، از مجازات اعدام برای ایجاد رعب و سرکوب مخالفان استفاده کرده‌اند.»
به گفته این نهاد، بخش عمده اعدام‌ها به جرائم مواد مخدر مربوط است.
گزارش سازمان عفو بین‌الملل اضافه کرده که تشریفات آیین دادرسی در جریان محاکمات رعایت نمی‌شود و بسیاری از احکام بر اساس اعترافات اجباری صادر می‌شود.
عفو بین‌الملل از کشورهای عضو سازمان ملل خواست از ایران بخواهند تا برای «توقف فوری اعدام‌ها، لغو احکام صادرشده و اصلاح قوانین مرگبار مبارزه با مواد مخدر» اقدام کند.
گزارش این سازمان می‌گوید که اقلیت‌ها از جمله کردها، بلوچ‌ها، عرب‌ها و افغان‌ها بیش از دیگران در معرض خطر اعدام هستند.
هشدارهای جهانی درباره افزایش چشمگیر موارد اعدام در ایران در ماه های اخیر افزایش یافته است.
دو هفته پیش ازاین، کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل متحد گفتند از اینکه ایران در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۵ بیش از هزار نفر را اعدام کرده، «وحشت‌زده» شده‌اند.
پنج گزارشگر ویژه در بیانیه‌ای مشترک هشدار داده بودند «گستره اعدام‌ها در ایران سرسام‌آور است و نقض جدی حق حیات را نشان می‌دهد.»
آنها خاطرنشان کردند که نیمی از اعدام‌های ثبت شده مربوط به جرائم مربوط به موادمخدر بوده و به طور متوسط ۹ اعدام در روز در هفته‌های قبل از آن ثبت شده است.
ایران تاکنون به این آمار و گزارش‌ها واکنشی نشان نداده است اما بارها از به کارگیری مجازات اعدام دفاع کرده و مقام‌های قضایی ایران گفته‌اند که این مجازات فقط محدود به «جرایم سنگین» است.
کارشناسان سازمان ملل متحد با توجه به افزایش موارد اعدام در ایران می‌گویند که جامعه بین‌المللی نمی‌تواند «در مواجهه با چنین تخلفات سیستماتیکی سکوت کند» و کشورها «باید اقدامات دیپلماتیک مشخصی را برای فشار بر ایران جهت توقف این موج اعدام‌ها اعمال کنند.»
پیشتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد اعلام کرده بود که بیش از ۴۰ درصد اعدام‌شدگان در سال جاری میلادی در ایران مربوط به جرایم مواد مخدرمربوط بوده اما دیگر موارد اجرای حکم اعدام بر اساس اتهام‌هایی مثل «محاربه» و «افساد فی‌الارض» صورت گرفته است.
کارشناسان مستقل حقوق بشر از جمله گزارش های منتشر شده از سوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌گویند که اعدام بر اساس این موارد اتهامی عمدتا علیه مخالفان حکومت ایران به کار می‌رود.
پس از جنگ ۱۲روزه با اسرائیل، چندین نفر در ایران با اتهام «جاسوسی» اعدام شده‌اند. منتقدان و مخالفان، جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که با ایجاد فضای رعب و وحشت در پی پوشاندن ضعف‌های آشکار در جریان جنگ اخیر است.
اخیرا زندانیان بعضی از زندان‌های ایران از جمله زندان قزل‌حصار در اعتراض به موج جدید اعدام‌ها دست به اعتصاب غذا زدند.
ایران برای طیف گسترده‌ای از جرایم مجازات اعدام را اجرا می‌کند و طبق گزارش سازمان‌هایی چون عفو بین‌الملل، پس از چین، دومین کشور با بیشترین تعداد اعدام در جهان است.
برگرفته از بی بی سی فارسی
۲۴ مهر ۱۴۰۴ – ۱۶ اکتبر ۲۰۲۵